Czy komputery znajdą ziarno prawdy w fizjonomice?

Pod hasłem fizjonomika w Encyklopedii PWN czytamy, że jest to ‚metoda rozpoznawania właściwości umysłowych i charakterologicznych człowieka na podstawie analizy jego cech fizycznych, zwłaszcza rysów twarzy’. Ponadto Wikipedia słusznie zauważa, że fizjonomika jest pseudonauką i raczej nie ma nic wspólnego z rzeczywistością.

Fizjonomika w swej długiej historii miała wielu zwolenników i wiele różnych teorii. Była stosowana do określania predyspozycji i zdolności pracowników oraz żołnierzy. Była także popularna wśród artystów np. pisarze kreowali postacie, które miały wygląd pasujący według fizjonomiki do ich charakterów. Wśród takich twórców można wymienić Oscara Wilde’a (Portret Doriana Graya) oraz Edgara Allana Poego.

Fizjonomika – choć słusznie zdyskredytowana przez naukę – wciąż ma zwolenników i niektóre jej elementy funkcjonują np. w kryminologii. I właśnie na tym polu pojawiły się kontrowersyjne badania potwierdzające słuszność niektórych tez fizjonomiki.

Naukowcy z chińskiego Shanghai Jiao Tong University wykorzystali sieć neuronową, która przeanalizowała 1856 zdjęć Chińczyków (mężczyzn bez zarostu) między 18 a 55 rokiem życia – połowa zdjęć przedstawiała przestępców. 90% zdjęć została wykorzystana do nauki – pozostałe do testu skuteczności sieci neuronowej. Test wykazał, że komputer w 89,5% przypadków poprawnie określił, czy osoba na zdjęciu jest przestępcą. Analiza pozwoliła także określić, jakie cechy wyglądu były decydujące.

Oczywiście należy zdawać sobie sprawę z ograniczeń tego badania i podchodzić do niego z odpowiednim sceptycyzmem oraz wyczekiwać kolejnych podobnych badań, które pozwolą zweryfikować te doniesienia.